İzmir Büyükşehir Belediyesi Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük’ün, Süt Kuzusu Projesi ile ilgili, Tunç Soyer’in eşi Neptün Soyer’in başkanlığını yürüttüğü Köy Kooperatifi tarafından yapılmaya başlandığı iddialarına İBB’den yanıt geldi. Açıklamada, “Dağıtılan sütün yaklaşık yarısı Tire Süt’ten tedarik edilmektedir” ifadeleri kullanıldı.
2005 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Aziz Kocaoğlu ile birlikte İzmir Modeli adıyla oluşturdukları ‘Süt Kuzusu’ projesiyle 240 okulda, 1-5 yaş arası 210 çocuğa haftalık 8 litre süt dağıtımı yapan Tire Süt Kooperatifi, Tunç Soyer döneminde projenin dışında kaldı.
2 bine yakın üretici üyesi bulunan Tire Süt Kooperatifinden daha önce günlük 50 ton alınan süt 30 tona, kooperatifin dağıtım yaptığı ilçe sayısı da 11 büyük ilçeden 6’ya, 67 olan süt dağıtım aracı sayısı da kademeli şekilde 27’ye düşürüldü. Geri kalan 24 ilçenin süt temini ve dağıtımı ise Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in eşi Neptün Soyer’in başkanlığını yürüttüğü Köy Kooperatifi tarafından yapılmaya başlandı.
Süt Kuzusu adlı verilen projede Büyükşehir Belediyesi’nce dışarıda bırakıldıklarını vurgulayan Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük, “Şu an Süt Kuzusu ile ilgili neler yapıldığını bilmiyoruz. Bizi nedense dışladılar” demişti.
Tire Süt Kooperatifi Başkanı Eskiyörük’ün, proje hakkındaki çıkışına Büyükşehir’den detaylı yanıt geldi. Büyükşehir’in açıklamasında “Dağıtılan sütün yaklaşık yarısı Tire Süt’ten tedarik edilmektedir” ifadeleri kullanıldı.
Açıklamada şöyle denildi:
- “İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in göreve başladığı 2019 yılından itibaren Tire Süt Kooperatifi’nden tedarik edilen süte karşılık yapılan ödeme 164 milyon TL’dir. 2022 yılının ilk 6 ayı itibariyle ise Tire Süt Kooperatifi’nden 2 milyon 600 bin litre, Bergama ve Kiraz Bölgesinden projeye katılan kooperatiflerdense 2 milyon 800 bin litre süt alınacaktır. Görüldüğü üzere dağıtılan sütün yaklaşık yarısı Tire Süt’ten tedarik edilmektedir.”
Açıklamanın tam metni şöyle:
- İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak kentimiz sınırları içerisinde faaliyet göstermekte olan ve bölgenin özellikleri de değerlendirmeye alınarak birçok kooperatifimizden 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3/a maddesine istinaden üretici ve üretici ortaklarından sözleşmeli alım modeli kapsamında alımlar yapılmaktadır. Bu maddeye ilişkin yapılacak alımlar küçük üreticinin, üreticilerin oluşturdukları kooperatiflerin ve birliklerin desteklenmesi adına, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu esaslarına göre istisna alım kapsamında değerlendirilmektedir. Dikkat edilirse kanun üreticiler ve ortaklar demektedir, tek bir kooperatif dememektedir. Bu kapsamda 2019 yılından bugüne 61 farklı üretici kooperatifimizden alım gerçekleştirilmiştir.
- Bu desteklerimizin kapsamını genişletmek ve eşitlik ilkeleri gereği İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Tunç Soyer’in de her alanda dile getirdiği gibi farklı bölgelerdeki daha çok kooperatife ve küçük üreticiye ulaşmak, daha fazla üreticiyi ve dar gelirli aileyi desteklemek adına, 2019 yılı itibariyle Süt Kuzusu projemizde gerçekleştirdiğimiz büyüme planı ile kuzey aksında yer alan kooperatiflerimizden alımlar gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Süt Kuzusu projemiz kapsamında ilimizde yaşayan binlerce çocuğumuz sağlıklı süt içmekte olup projemiz için süt alımlarındaki gereklilik ve uygunlukları sağlayan her kooperatifimizden de alım yapılacaktır.
- Kooperatifler ve üst birlikler, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun esaslarına göre üreticiler tarafından kurulmakta olup binlerce üretici üye sayısına sahip kuruluşlardır. Bu bağlamda kooperatifler bünyesinde yapılan alımlar kapsamında, binlerce üreticinin ürettiği ürünler değerlerinde satılabilmekte ayrıca üretilen ürünlerin üreticinin elinde kalmasının ve zarara uğramasının önüne geçilmektedir.
- Ayrıca, Süt Kuzusu Projesi kapsamında Bergama ve Kiraz’dan alımı yapılan sütler, Tire Süt’ün de ortağı olduğu İzmir Tarımsal Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Birliği Köy-Koop ortağı olarak S.S. Çamavlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, S.S. Örenli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, S.S. Hisarköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, S.S. Yukarı Cuma Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve S.S. Çömlekçi Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinden tedarik edilmektedir.
- Bu kapsamda üretici kooperatiflerin birbirinden kopmaması ve daha güçlü yapılar oluşturarak hem üreticisine hem de ürünü ulaştıracağı vatandaşa daha iyi hizmetler sunabilmesi adına birçok kooperatif üst birlikler bünyesinde birleşmiştir. Bu üst birlikler, kooperatifler arasında birliği sağlamak, kooperatif ortağı üreticilerin pazar payını arttırarak refah seviyesini yükseltmek, bölgenin coğrafi yapılarına göre üretim planı yapılmasını sağlamak gibi birçok konuda üretici kooperatiflere yol göstermektedir. İlgili mevzuatlar gereği de hem üretici kooperatifleri hem de üst birlikler bir yönetim kadrosu oluşturmaktadır. Bu yönetim kadroları kooperatifler için ortak üreticiler tarafından seçilmekte, üst birlikler içinse yine ortak kooperatifler tarafından belirlenmektedir.
Her geçen yıl üreticilerimize sağladığı desteği arttıran İzmir Büyükşehir Belediyesi, Süt Kuzusu Projesi kapsamında 2012 yılından bu yana toplam 107 milyon 378 bin litre süt alımı yapmış, karşılığında 440 milyon TL destekte bulunmuştur. Bu alımların 95 milyon 705 bin litresi Tire Süt Kooperatifinden, 11 milyon 665 bin litresi ise Kiraz ve Bergama’daki diğer 5 kooperatiften tedarik edilmiştir. Alımı yapılan sütlerin karşılığında Tire Süt Kalkınma Kooperatifi’ne 371 milyon 409 bin TL, diğer 5 kooperatife ise 68 milyon 591 bin TL destekte bulunulmuştur. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in göreve başladığı 2019 yılından itibaren ise Tire Süt Kooperatifi’nden tedarik edilen süte karşılık gerçekleştirilen ödeme 164 milyon TL’dir. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere Tire Süt Kooperatifi’ne sağlanan desteğin neredeyse yarısı Sayın Tunç Soyer’in görev süresi içerisinde gerçekleşmiştir. - Son 3 yılda projeye katılan diğer 5 kooperatiften alınan süt miktarı 11 milyon 665 bin litre, yapılan ödeme miktarı ise 68 milyon 591 bin TL’dir.
- 2022 yılının ilk 6 ayı itibariyle ise Tire Süt Kooperatifinden 2 milyon 600 bin litre, diğer 5 kooperatiften ise 2 milyon 800 bin litre süt alımı gerçekleştirilecektir. Bu alımlar karşılığında Tire Süt’e 25 milyon 600 bin TL, diğer 5 kooperatife ise 26 milyon TL ödeme yapılacaktır. Görüldüğü üzere dağıtımı gerçekleştirilen sütün yaklaşık yarısı bir kooperatiften (Tire Süt) tedarik edilirken, diğer yarısı ise farklı bölgelerden beş kooperatiften tedarik edilmektedir.
- Tire Süt Kooperatifi Başkanı Sayın Mahmut Eskiyörük tüm açıklamalarında Türk çiftçisinin, üreticisinin kurtuluşunun kooperatiflerden ve kooperatifçilikten geçtiğini belirtmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi de bu ifadelerin aksine herhangi bir tutum içerisinde bulunmamış, tam tersine destekleyici kararlar hayata geçirmiştir. Alımı gerçekleştirilen ürün yelpazesini genişletmiş, destek sağlanan kooperatif sayısını dolayısıyla üretici sayısını artırmıştır. Buna Süt Kuzusu Projesi kapsamında destek sağlanan süt üreticileri de dahildir. Kiraz ve Bergama bölgesinin süt üreticileri de artık İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin desteğini görmektedir. Bu bağlamda Sayın Mahmut Eskiyörük’ün belediyemizin küçük ölçekli kooperatiflere can suyu sağlamak için gerçekleştirdiği alımları kamuoyuna farklı aksettirmesi, söylemleri arasındaki tutarsızlığı açıkça ortaya koymaktadır.
- Ayrıca Sayın Eskiyörük, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin süt üreticisi kooperatiflerle Süt Kuzusu Projesi kapsamında her altı ayda bir gerçekleştirmiş olduğu toplantılara 2020 yılının sonu itibariyle katılım sağlamamış, görüş ve düşüncelerini masada diğer küçük ölçekli kooperatiflerle birlikte belediyemizle paylaşmamış, yerine kooperatif çalışanlarını görevlendirmiştir. Böylesine önemli bir desteğin toplantılarına ne başkan düzeyinde ne de ortaklar düzeyinde kimsenin katılmayıp, çalışanlarla sürecin yürütülmesi de bir başka tutarsızlık olarak görülmektedir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, alımı gerçekleştirilen süt miktarlarındaki değişikliklerden kaynaklı Tire Süt Kooperatifi’nin işten çıkaracağını beyan ettiği kooperatif çalışanı 9 şoför personeli bünyesinde istihdam etmiştir. Sayın Eskiyörük’ün bahsettiği 9 araç kooperatifin kendi malıdır. Bunları dilediği gibi değerlendirebilecekleri ortadadır. Bu bağlamda Sayın Eskiyörük’ün açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını belirtir kamuoyunun takdirine sunarız.